ADHD

W ICD-10 ADHD rozumiane było, jako „zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ang. attention deficit hyperactivity disorder)”. Jak czytamy – klasyfikowano go jako formę zaburzenia hiperkinetycznego, rozpoczynającego się we wczesnym dzieciństwie i obejmującego trzy, ogólne grupy objawów – tj. zaburzenia koncentracji, nadmierna ruchliwość oraz nadmierna impulsywność. 

Warto jednak podkreślić, że wraz z rozwojem badań, tak sztywna klasyfikacja została usunięta ze spisu ICD-11. Zmiana ta podyktowana jest faktem, że przez wiele lat zaburzenie kojarzone było wyłącznie z dużą aktywnością ruchową, co doprowadzało do pewnego uproszczenia i bagatelizowania innych objawów. Obecny zapis skupia się więc na funkcjonalności, a nie na stygmatyzowaniu, podkreślając, że ADHD może wystąpić również bez nadmiernego pobudzenia. Zmiany te okazały się być niezwykle trafne — ONZ wskazuje, że na skutek badań i nowych wniosków obecnie na świecie żyje około 40 milionów poprawnie diagnozowanych Pacjentów w kierunku ADHD.

ADHD jest bez wątpienia jednym z najczęściej badanych zaburzeń.

Objawy ADHD

Przez wiele lat objawy ADHD sprowadzano do braku koncentracji i do nadmiernego pobudzenia. Tak sztywne i wąskie podejście przyczyniło się do powstawania wielu stereotypów, a tym samym – do błędnych diagnoz. Współcześnie wiemy już, że ADHD może objawić się wieloma niespecyficznymi objawami, a znacznie ważniejsze jest zrozumienie zachowania i grup poszczególnych cech, które pozwalają wprowadzić odpowiednie metody terapeutyczne.

Skąd ta zmiana? Wspomniana już triada objawów (tj. problem z zachowaniem uwagi, nadpobudliwość i ruchliwość) jest nierzadko niewspółmierna do wieku i rozwoju. [1] Co więcej niegdyś przyjmowano, że nieprawidłowości w tych wszystkich obszarach powinny ujawnić się do 7 roku życia, dziś wiemy, że pojawić się mogą również nieco później. 

Dotychczasowe badania neuroobrazowe wykazały wyraźne odmienności w mózgach osób z ADHD – głównie w obszarze gęstości receptorów dopaminowych, a także w budowie morfologicznej istoty białej i móżdżku. Wraz z objawami obrazowymi, wyróżnić można inne objawy ADHD — tj.:

• Niecierpliwość, 
• Intensywne, ale przeważnie krótkie relacje partnerskie, 
• Niewielka zdolność do samoobserwacji, 
• Skłonność do przerywania innym, 
• Spadki koncentracji i uwagi,
• Słaba zdolność do organizacji pracy, 
• Niepokój ruchowy, nadmierna ekspresja,
• Męczliwość psychiczna,
• Drażliwość, 
• Nadmierna reakcja w stosunku do bodźca,
• Nieterminowość. 

Co ważne – objawy ADHD są dynamiczne, zmienne i z czasem słabną. Oznacza to, że pojawiają się i słabną naprzemiennie – najczęściej w życiu dorosłym. Bardzo często dorośli nazywani są chaotycznymi i energicznymi, zapominając, że może być to jeden z objawów ADHD.

ADHD to także duże problemy ze skoncentrowaniem swojej uwagi wyłącznie na jednym zadaniu. Brak wystarczającej koncentracji oraz skłonność do lokowania uwagi na innych bodźcach nierzadko utrudnia prowadzenie rozmowy, wykonywanie codziennych obowiązków i produktywnej pracy.

Skąd wziął się termin ADHD?

Uznaje się, że twórcą pierwszego, współczesnego opisu ADHD był Georg Still. Jego prace z 1902 roku[1] skupiały się na opisywaniu dzieci z charakterystycznymi objawami, które ówcześnie określał mianem „nienormalnego defektu kontroli moralnej”. [2] To również na tej podstawie pojawiła się tzw. triada objawów, która koncentrowała się głównie na nadaktywności. Oczywiście od tego czasu powstały liczne badania, wnioski i prace naukowe, które zgłębiły temat ADHD, przedstawiając nie tylko złożoność tego zaburzenia, ale także wskazując skuteczne metody leczenia.

Co jest przyczyną ADHD?

Jednym z głównych obszarów wspomnianych badań była etymologia powstawania zaburzenia. Obecnie uznaje się, że przyczyną ADHD jest zaburzone dojrzewanie konkretnych struktur OUN[1], co najpewniej spowodowane jest zmianami materiału genetycznego. Według wniosków – ekspresja tego materiału może powodować kluczowe zmiany zarówno na poziomie strukturalnym, jak i biochemicznym, co z kolei pociąga za sobą objawy w obszarze procesów poznawczych. Szacuje się, że genetyka i dziedziczność wyjaśnia około 70-80% przyczyn powstawania przypadków ADHD. Czynnikami pozagenetycznymi może być np. nieprawidłowości z okresu ciąży czy wcześniactwo [1]. 

Funkcjonowanie z ADHD

Źródła podają różne statystyki w obszarze częstotliwości występowania ADHD. Scott i Goodman mówią o 1-3% populacji, podczas gdy Orwid o 5%, a Gawęda i Nowak – nawet o 15%[1]. Wszystkie te wartości pokazują jednak, że osoby z ADHD są znaczną częścią społeczeństwa, bardzo często umiejętnie dostosowującą się do norm i zasad życia w grupie. Co więcej, Pacjenci, którzy otrzymali diagnozę i podjęli leczenie, nierzadko zaczynają lepiej rozumieć swoje zachowania i emocje, przez co lepiej kontrolują swoje stany, doskonale spełniając się w życiu zawodowym i prywatnym.  

Zdecydowanie największym wyzwaniem wśród Pacjentów są wszelkie zaburzenia towarzyszące – np. zaburzenia lękowe, depresyjne i dwubiegunowe, których ryzyko występowania jest znacznie wyższe.[1] Odsetek osób z ADHD, które zgłaszają odmienne funkcjonowanie społeczne, jest wyraźny i głównie dotyczy problemów w obrębie impulsywności i dezorganizacji.  Źródła podają, że nawet 73% Pacjentów ze stwierdzonym ADHD miały problemy szkolne lub tiki nerwowe.

Ciekawe wnioski znaleźć można także w innych źródłach[3], wg. których osoby z opisywaną diagnozą – w porównaniu z grupą kontrolną – zmierzyły się z:

• Koniecznością powtarzania klasy, 
• Niewielką (lub całkowitym brakiem) grupą przyjaciół, 
• Nadużywaniem alkoholu, 
• Nieplanowaną ciążą, 
• Rozwodem, 
• Bezrobociem,
• Koniecznością odbywania kary w więzieniu. 

Powyższe dane są jedynie potwierdzeniem, jak kluczowa w procesie diagnostycznym, a następnie w procesie leczenia, jest terapia. 

DIAGNOZA ADHD

Diagnoza ADHD stawiana jest przez wykwalifikowanego specjalistę psychologa – diagnostę. Takich ekspertów znajdziesz oczywiście w Spokojnej Głowie, gdzie kompleksowo zajmujemy się diagnozą oraz leczeniem ADHD u dorosłych, młodzieży oraz dzieci od 6 roku życia.

Cały proces analizowania objawów i ich diagnozowania odbywa się na podstawie merytorycznego przygotowania i konkretnych źródeł naukowych. W tym celu prowadzone są obiektywne testy oraz rozmowy w terapii indywidualnej.

Diagnoza ADHD u osoby dorosłej (czas trwania: w sumie ok 4h)

· spotkanie pierwsze: wywiad diagnostyczny wg kryteriów zgodnych z ICD-10 i narzędzia przesiewowe (ASRS v1.1)

· spotkanie drugie: test DIVA-5 lub DIVA-2

· spotkanie trzecie: podsumowanie i przekazanie opisu

Diagnoza ADHD u dzieci od 6 roku życia i młodzieży (czas trwania: w sumie ok 4h)

· spotkanie pierwsze: wywiad diagnostyczny wg kryteriów zgodnych z ICD-10, wywiad z rodzicem/opiekunem, w tym wywiad rozwojowy, kwestionariusze przesiewowe w kierunku ADHD oraz zaburzeń opozycyjno-buntowniczych

· spotkanie drugie: test CONNERS-3

· spotkanie trzecie: podsumowanie i przekazanie opisu

Cały etap przebiega w atmosferze wsparcia i poczucia bezpieczeństwa, tak aby Pacjent czuł się pewnie i komfortowo.

Jeśli podejrzewasz u siebie ADHD – nie bój się zdiagnozować.

Znaczenie terapii

Po ustaleniu diagnozy istotne staje się przeprowadzenie psychoedukacji, która ma na celu zrozumieć stan psychiczny, emocje oraz poszczególne zachowania. Terapia, głównie behawioralna, jest skoncentrowana na modyfikacji zachowań, eliminacji negatywnych nawyków i wzmacnianiu bodźców pozytywnych, co sprzyja lepszemu funkcjonowaniu w codziennym życiu. Proces terapeutyczny jest zazwyczaj długoterminowy.

W niektórych przypadkach konieczne jest wdrożenie leczenia farmakologicznego, które ma na celu zmniejszyć niekorzystne objawy, przy okazji wpływając na poziom dopaminy i noradrenaliny. Najczęściej to właśnie połączenie farmakologii i terapii daje najlepsze efekty.

Leczenie ADHD w Spokojnej Głowie

Cały proces diagnozy odbywa się w środowisku bezpiecznym i wspierającym — tak, aby pacjent mógł odczuwać maksymalny komfort. Kluczowa jest psychoedukacja oraz pogłębienie wiedzy na temat zdrowia i emocji Pacjenta. To na tym etapie wprowadzane są mechanizmy i narzędzia, które mają na celu pomóc w uporządkowaniu życia. Terapia z odpowiednio wykwalifikowanym psychoterapeutą jest procesem długotrwałym, dlatego przykładamy szczególną uwagę do dobrania pacjentom terapeuty dopasowanego do jego potrzeb.

Zaufaj naszemu doświadczeniu – nasi specjaliści są dla Ciebie.

Leczenie ADHD – dlaczego warto wybrać Spokojną Głowę?