Fobia społeczna, znana również jako zaburzenie lękowe społeczne, to zaburzenie psychiczne charakteryzujące się silnym i trwałym lękiem przed sytuacjami społecznymi, w których osoba jest narażona na możliwość oceny przez innych. Osoby z fobią społeczną obawiają się, że zostaną negatywnie ocenione, co może prowadzić do unikania interakcji społecznych, co z kolei znacząco wpływa na ich życie osobiste i zawodowe. W obliczu lęku pacjent stopniowo, coraz bardziej, unika tłumu, spotkań towarzyskich, a z czasem nie odnajduje się w relacjach społecznych, które wzbudzają w nim szereg, negatywnych emocji.

Pacjenci, którzy cierpią na fobię społeczną, często powielają dysfunkcjonalne schematy, które obejmują przecenianie potencjalnego zagrożenia oraz niedocenianie własnych zdolności do radzenia sobie z trudnościami. Te negatywne myśli prowadzą do aktywacji mechanizmu błędnego koła, utrzymującego ciągły i intensywny niepokój w sytuacjach społecznych.

Wyniki badania Epidemiologic Catchment Area (ECA) przeprowadzonego w USA pokazują, że fobia społeczna rozpoczyna się we wczesnym dzieciństwie (do 5. roku życia) u około 20% osób. Kolejne 15% zaczyna odczuwać objawy między 6 a 10 rokiem życia, a 26% między 11 a 15 rokiem życia. Około 18% osób doświadcza pierwszych objawów między 16 a 20 rokiem życia, 10% między 21 a 25 rokiem życia, a tylko 10% osób zaczyna chorować po ukończeniu 26 roku życia.[1]

Przyczyny fobii społecznej

Fobia społeczna może wynikać z interakcji czynników genetycznych, środowiskowych i psychologicznych. Czynniki ryzyka obejmują:

  • Historię rodzinną zaburzeń lękowych lub depresji,
  • Negatywne doświadczenia społeczne, takie jak prześladowania czy odrzucenie,
  • Nadmierną ochronę przez rodziców w dzieciństwie,
  • Temperament nieśmiały lub unikający.

Ponadto w badaniach dotyczących lęku kluczową rolę odgrywa nadwrażliwość na pewne substancje chemiczne, które mogą prowokować nagłe i intensywne pojawienie się lub zaostrzenie objawów lękowych, zarówno psychicznych, jak i somatycznych czy wegetatywnych. Do tych substancji zalicza się przede wszystkim mleczan sodu, epinefrynę, kofeinę, dwutlenek węgla, cholecystokinę oraz johimbinę.[1]

Objawy fobii społecznej

Osoby cierpiące na fobię społeczną mogą doświadczać:

  • Intensywnego lęku przed wystąpieniami publicznymi, spotkaniami towarzyskimi czy nawet rozmowami,
  • Fizycznych objawów lęku, takich jak pocenie się, drżenie, nudności, czy trudności z mówieniem,
  • Stałego unikania sytuacji, które mogą prowadzić do oceny.
  • Może pojawić się rumień, drżenie rąk lub całego ciała, strach przed wymiotami, nagłe parcie na stolec lub mocz w sytuacjach stresowych o charakterze społecznym. [1]

Diagnoza i leczenie fobii społecznej

Diagnoza fobii społecznej jest stawiana na podstawie wywiadu klinicznego, a leczenie zazwyczaj obejmuje psychoterapię, w szczególności terapię poznawczo-behawioralną, która pomaga pacjentom zmienić myśli i zachowania związane z lękiem społecznym. W niektórych przypadkach może być zalecana farmakoterapia, w tym leki antylękowe lub antydepresanty. Terapia poznawczo behawioralna powinna być przeprowadzona we wsparciu specjalistów, którzy w swojej pracy bazują wyłącznie na nauce, kwestionariuszach i doświadczeniu.

W naszej poradni psychologicznej oferujemy indywidualnie dostosowane plany leczenia dla osób z fobią społeczną. Nasz zespół doświadczonych psychologów, psychiatrów i terapeutów wykorzystuje najnowsze techniki i metody leczenia, aby pomóc pacjentom przezwyciężyć ich lęk społeczny i poprawić ich zdolność do funkcjonowania w społeczeństwie. Pracujemy pod nadzorem Polskiego Towarzystwa Psychologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. 

Zachęcamy do skontaktowania się z nami, jeśli doświadczasz objawów fobii społecznej. Profesjonalne wsparcie może znacząco pomóc w odzyskaniu pełni życia społecznego i zawodowego.

[1] Potoczek, Anna. „Fobia społeczna: zarys koncepcji zaburzenia.” (2005).